Οι γείτονες του Πρόκλου

Στον υπέροχο πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, που είναι από τα πιο όμορφα μέρη αυτής της άσχημης πόλης, υπάρχει διαγώνια απέναντι από τη μικρή εκκλησία της Αγίας Σοφίας εντοιχισμένη μια μικρή πινακίδα που ενημερώνει τον προσεκτικό περιπατητή ότι ακριβώς κάτω από τα πόδια του είναι καταχωνιασμένη η κατοικία του φιλόσοφου Πρόκλου.
Το παλληκάρι έζησε τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά έκανε σπουδαία καριέρα ως διευθυντής της νεοπλατωνικής σχολής των Αθηνών, την οποία – ως γνωστόν – έκλεισε ο Ιουστινιανός. Χριστιανός κατ’ όνομα ο Ιουστινιανός, προκειμένου να εξαγνιστεί από τις κάθε είδους σφαγές που είχε διατάξει για να εδραιώσει την αυτοκρατορία και τον εαυτό του ως αυτοκράτορα, είπε να καταστρέψει και ό,τι είχε απομείνει από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, σιγά μην του γλίτωνε η νεοπλατωνική σχολή – στην οποία διευθυντής, όπως είπαμε, ήταν για πολλά χρόνια Πρόκλος.
Αυτός ο Πρόκλος, λοιπόν, έγινε γνωστός για την εισαγωγή της μεταφυσικής των ΕΝΑΔΩΝ. Ο τύπος είπε ότι, όπως ο Νους αποτελείται από Νόες και η Ψυχή από ψυχές, έτσι και το ΕΝ αποτελείται από ΕΝΑΔΕΣ. Οι ΕΝΑΔΕΣ είναι κατώτερες του Ενός, αλλά ανώτερες του Νου. Σπουδαίες φιλοσοφίες, δηλαδή, να τις διαβάζουν ανά τους αιώνες οι ρέκτες του είδους και να αναφωνούν «κοίτα, ρε, πού έφτανε τότε η σκέψη των ανθρώπων».
Δυστυχώς, ο Πρόκλος ήταν μόνο φιλόσοφος, και όχι προφήτης, μάντης, μέντιουμ ή έστω ένας απλός διαθέτων το κληρονομικό χάρισμα. Διότι, αν ήταν κάτι από όλα αυτά ή και όλα μαζί, ασφαλώς θα πήγαινε να χτίσει το σπιτάκι του αλλού, και όχι κάτω από την Ακρόπολη, όσο κι αν η Διονυσίου Αρεοπαγίτου, που δεν ονομαζόταν έτσι στα χρόνια του, ήταν από τότε δρόμος για πλούσιους…
Γιατί, αν γνώριζε πραγματικά ποιους θα είχε τώρα γείτονες ο φιλόσοφος, όχι σπίτι δεν θα έφτιαχνε εκεί, αλλά ούτε σκηνή δεν θα έστηνε. Όχι πως στην εποχή του δεν υπήρχαν λαμόγια, εξωνημένοι πολιτικοί, διεφθαρμένοι κρατικοί λειτουργοί, παράσιτα της κάθε εξουσίας. Υπήρχαν. Αλλά υπήρχαν και νόμοι. Που εφαρμόζονταν. Προς κάθε κατεύθυνση. Και αν δεν τους εξοστράκιζαν, τους τιμωρούσαν σκληρά. Τώρα είναι όλοι έξω. Ούτε ένας στη φυλακή. Και κάνουν νοερά παρέα στον Πρόκλο, κι εμείς περνάμε απέξω από τα παλάτια τους και δεν ξέρουμε κατά που να μουντζώσουμε. Προς αυτούς που τα «κατάφεραν» ή προς τους εαυτούς μας που τους ανεχόμαστε…